Σύμφωνα με τους NYT η Κίνα κυριαρχεί στην αγορά σπάνιων γαιών και μόνιμων μαγνητών, που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πυραύλων, αεροσκαφών, drones και πλήθους στρατιωτικού εξοπλισμού. Το Πεκίνο έχει χρησιμοποιήσει αυτή τη δύναμη στις εμπορικές του διαμάχες με την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες, ενισχύοντας ή χαλαρώνοντας τους εξαγωγικούς ελέγχους στις σπάνιες γαίες κατά τις διαπραγματεύσεις για δασμούς και άλλα εμπορικά εμπόδια.
Η κατάσταση έχει προκαλέσει έντονη κινητοποίηση στην Ευρώπη, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να καλεί την Ε.Ε. να «αγωνιστεί για την αυτονομία της» στα κρίσιμα ορυκτά. Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι διαπραγματεύονται πυρετωδώς με τους κινέζους ομολόγους τους, προκειμένου να εξασφαλίσουν την προμήθεια για το μπλοκ.
Την Τετάρτη, οι πρέσβεις και των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. ενημερώθηκαν ότι η Κίνα φαινόταν διατεθειμένη να συζητήσει τις λεγόμενες γενικές άδειες, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εξαγωγές σπάνιων γαιών προς την Ευρώπη. Ωστόσο, δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι μια τέτοια λύση θα εφαρμοζόταν γρήγορα ή ότι θα διαρκούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το μπλοκ επικεντρώνεται στην εξεύρεση εναλλακτικών προμηθευτών, σύμφωνα με δύο διπλωμάτες που ενημερώθηκαν για τις συζητήσεις και ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους για λόγους εσωτερικών διαδικασιών.
Οι περιορισμοί παραμένουν για την Ευρώπη
Βραχυπρόθεσμα, ο στόχος στις διαπραγματεύσεις είναι να «παρέχεται μεγαλύτερη βεβαιότητα στη βιομηχανία της Ευρώπης», δήλωσε ο Όλοφ Γκιλ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Η επικοινωνία συνεχίζεται».
Ωστόσο, οι συνεχείς ανατροπές έχουν δείξει στους Ευρωπαίους ηγέτες πόσο εξαρτάται η στρατιωτική τους ενίσχυση από μια ολοένα και πιο αναξιόπιστη σχέση με την Κίνα.
«Όλα εξαρτώνται από αυτό», τόνισε ο Γιορίς Τιρ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ασφάλειας της Ε.Ε., το think tank της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πολιτική ασφάλειας. Χωρίς τη ροή κρίσιμων ορυκτών, σημείωσε, «δεν υπάρχει επανεξοπλισμός».
Μετά την ανακοίνωση των ευρείας κλίμακας δασμών από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ τον Απρίλιο, το Πεκίνο απάντησε γρήγορα περιορίζοντας τις εξαγωγές επτά σπάνιων γαιών και μαγνητών για ολόκληρο τον κόσμο. Τον προηγούμενο μήνα απείλησε να διευρύνει τη λίστα, πριν ο Τραμπ και ο Σι Τζινπίνγκ, ηγέτης της Κίνας, συμφωνήσουν σε μια σύνοδο κορυφής να καθυστερήσουν αυτήν την κλιμάκωση κατά ένα έτος.
Ωστόσο, οι περιορισμοί του Απριλίου παραμένουν σε ισχύ για τους Ευρωπαίους— και παρά όλες τις συζητήσεις της Ε.Ε. για διαφοροποίηση, το Πεκίνο κρατά τις Βρυξέλλες σε δύσκολη θέση.
Η ΕΕ απόλυτα εξαρτημένη από την Κίνα
Σχεδόν το 98% των εισαγωγών κρίσιμων σπάνιων γαιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέρχεται από την Κίνα, γεγονός που την καθιστά ακόμη πιο εξαρτημένη από ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εισάγουν το 80% αυτών των σπάνιων γαιών από την Κίνα. Παρά το γεγονός ότι οι σπάνιες γαίες βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, η εξόρυξη και η επεξεργασία τους είναι πολύ δύσκολη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται για την αντιμετώπιση αυτής της εξάρτησης και ψήφισε ένα νομοθέτημα με στόχο τη δημιουργία εγχώριας βιομηχανίας, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2024. Ωστόσο, η αντικατάσταση της εξορυκτικής και μεταποιητικής δυναμικότητας της Κίνας δεν είναι κάτι γρήγορο ή εύκολο.
Αναλυτές της συμβουλευτικής εταιρείας SFA Oxford προέβλεψαν πρόσφατα σε έκθεσή τους ότι η «πλήρης διαφοροποίηση» από την Κίνα θα απαιτούσε οκτώ έως δώδεκα χρόνια, δεδομένου του χρόνου που χρειάζεται για την ανάπτυξη ορυχείων, την κατασκευή διυλιστηρίων, την επέκταση της παραγωγής και την ενσωμάτωση στην αλυσίδα εφοδιασμού του ΝΑΤΟ.
Όμως, στον τομέα της άμυνας, η Ευρώπη δεν διαθέτει τόσο χρόνο.
Τα ευρωπαϊκά κράτη βιάζονται να αυξήσουν δραστικά τις δαπάνες τους για άμυνα, καθώς προσπαθούν να αναπτύξουν κρίσιμες δυνατότητες έως το 2030. Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χαλαρώσει τους κανόνες προϋπολογισμού και έχει θέσει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα δανείων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ (172 δισεκατομμύρια δολάρια) για να ενισχύσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
Η αυτονομία για την άμυνα ξεκινά με αυτονομία σε κρίσιμα υλικά
Η έλλειψη πρόσβασης σε κρίσιμα ορυκτά θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την πρωτοβουλία, να κλίνει την πλάστιγγα της γεωπολιτικής και να διαμορφώσει το μέλλον της Ευρώπης. «Η αυτονομία στην άμυνα ξεκινά με αυτονομία στα υλικά», τόνισε ο Ντάνιελ Φιότ, επικεφαλής προγράμματος άμυνας και κρατικής στρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Vrije Universiteit Brussel στις Βρυξέλλες.
Από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, οι εξαγωγείς σπάνιων γαιών στην Κίνα υποχρεούνται να παρέχουν στις αρχές λεπτομερείς εξηγήσεις σχετικά με τον τρόπο χρήσης των αποστολών στις δυτικές αλυσίδες εφοδιασμού. Οι κανόνες αυτοί έδωσαν στις κινεζικές αρχές πλήρη εικόνα για τους τύπους και τις ποσότητες σπάνιων γαιών που χρειάζονταν οι εταιρείες παγκοσμίως. Η κίνηση του Απριλίου να περιορίσει την πρόσβαση προκάλεσε ελλείψεις και εκτόξευσε τις τιμές ορυκτών όπως το δισπρόσιο, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ανθεκτικών στη θερμότητα μαγνητών.
Τα ορυκτά σπάνιων γαιών είναι κρίσιμα για μαχητικά αεροσκάφη F-35, drones, υποβρύχια, πυραύλους Τομάχοκ, ραντάρ και άλλες στρατιωτικές τεχνολογίες που παράγονται είτε στις Ηνωμένες Πολιτείες είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις οποίες η Ευρώπη σχεδιάζει να αποθηκεύσει στο πλαίσιο των σχεδίων επανεξοπλισμού της.
«Ο τελικός στόχος της Κίνας εδώ είναι να επιβραδύνει την πρόοδο των ΗΠΑ και, κατά συνέπεια, της Ευρώπης», εξήγησε η Μπενεντέτα Τζιράρντι, αναλύτρια στο The Hague Centre for Strategic Studies. «Αν πλήξει τον τομέα ασφάλειας της μιας, πλήττει και τον τομέα ασφάλειας της άλλης», πρόσθεσε.
Ο Μάρος Σέφτσοβιτς, επικεφαλής εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισήμανε ότι από τότε που το Πεκίνο άρχισε να απαιτεί άδειες για την εξαγωγή σπάνιων γαιών, μόνο περίπου οι μισές από τις 2.000 αιτήσεις που υπέβαλαν φορείς της Ε.Ε. έχουν «αντιμετωπιστεί σωστά».
Αν και η Κίνα έχει ανακαλέσει την πιο πρόσφατη απειλή της για αυστηρότερους ελέγχους, το γεγονός ότι είχε απειλήσει με ευρείες περιοριστικές ρυθμίσεις λειτουργεί ως προειδοποίηση.
«Παραμένω ανήσυχη», δήλωσε η Γκρέισλιν Μπάσκαραν, διευθύντρια του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο Center for Strategic and International Studies. «Ακόμη και μια προσωρινή αναστολή των περιορισμών μας αφήνει σε επισφαλή θέση».
Οι Κινέζοι προσπαθούν να τραβήξουν το χαλί
Όπως εξήγησε, η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους δεν βρίσκονται ακόμη στο σημείο να αντικαταστήσουν γρήγορα, για παράδειγμα, το δισπρόσιο στους κινητήρες των drones. Ο κόσμος επίσης δεν διαθέτει πραγματική εναλλακτική στην προμήθεια σαμαρίου από την Κίνα, ενός σπάνιου ορυκτού κρίσιμου για μαγνήτες που αντέχουν σε υψηλές θερμοκρασίες σε προηγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό.
Παρά το γεγονός ότι οι κίνδυνοι από την κυριαρχία της Κίνας στις σπάνιες γαίες γίνονται εμφανείς, η Ευρώπη δυσκολεύεται να μετατρέψει την ανησυχία σε δράση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κινούνται γρήγορα για να αυξήσουν τις επενδύσεις στην παραγωγή σπάνιων γαιών: το Υπουργείο Άμυνας αγόρασε μετοχές ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρεία σπάνιων γαιών, την MP Materials, και αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε δάνεια και πιθανές μετοχικές συμμετοχές στις Vulcan Elements και ReElement Technologies, οι οποίες συνεργάζονται για την παραγωγή μαγνητών από ανακυκλωμένα σπάνια ορυκτά.
Στην Ευρώπη, οι εταιρείες στον τομέα των σπάνιων γαιών δεν είναι βέβαιες ότι οι προσπάθειες της Ευρώπης για την προώθηση μιας εγχώριας αλυσίδας εφοδιασμού — που περιλαμβάνει κοινές προμήθειες, πρόσβαση σε χρηματοδότηση και επιτάχυνση αδειοδοτήσεων — θα επαρκέσουν εγκαίρως.
Για αυτόν τον λόγο, η διπλωματία είναι πιθανό να αποτελέσει την κύρια, και ίσως μοναδική, ελπίδα βραχυπρόθεσμα.
«Οι Κινέζοι προσπαθούν να τραβήξουν το χαλί κάτω από ολόκληρη την προσπάθεια επανεξοπλισμού» στην Ευρώπη, δήλωσε ο Τιρ από το Ινστιτούτο Ασφάλειας της Ε.Ε. «Δεν είναι κάτι που, ως αξιωματούχος άμυνας ή ως βιομηχανία, θέλεις να το πεις ανοιχτά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου